Op de dag van je promotie zal elke opponent ongeveer twee tot drie vragen stellen. Er zullen vragen gesteld worden waar je goed mee uit de voeten kunt, maar zeker ook moeilijke vragen. Het beantwoorden van vragen is een kunst op zich. Wij geven je hiervoor vijf tips, die je natuurlijk ook al kunt gebruiken bij je proefpromotie.
Tip 1: Schrijf vraag op met steekwoorden
Neem altijd een schrijfblokje en pen mee naar je verdediging, zodat je in steekwoorden met de vraag kunt meeschrijven. Noemt de opponent een paginanummer of tabel schrijf die dan direct op, zodat je erheen kunt bladeren als de vraag volledig gesteld is.
Tip 2: Zorg dat je de vraag goed scherp hebt
Begin pas met antwoorden als je de vraag echt scherp hebt. Dit kun je doen door de vraag kort te herhalen en te controleren of je het goed hebt begrepen, voordat je start met beantwoorden. Zeker bij de eerste vraag, ook als je vraag wel begrijpt, kan jou dit rust en extra tijd geven om over het antwoord na te denken. Als je er eenmaal lekker in zit hoef je niet meer elke vraag te herhalen, want dan kan het storend worden. Je mag echter gerust elke keer een moment te nemen om de vraag even te laten bezinken.
Credits foto: Albert Hidding
Tip 3: Wat als je het antwoord écht niet weet?
Het kan natuurlijk voorkomen dat je een vraag krijgt waarop je het antwoord echt niet weet. Het is dan goed om even te realiseren waarom je geen antwoord hebt. Is er nooit eerder onderzoek naar gedaan? Of wordt er nu onderzoek naar gedaan en zijn de resultaten nog niet bekend? Of heb je een bepaalde analyse nooit uitgevoerd en was dat wel handig geweest? Gewoon eerlijk antwoorden is het meest krachtige dat je dan kunt doen. Geef aan dat in de wetenschap hierover nu nog niks bekend is. Mocht je bekend zijn met lopende onderzoeken die hiernaar kijken, dan kun je deze benoemen. Als er een analyse wordt voorgesteld die je niet hebt gedaan dan kun je eerlijk aangeven dat dit mogelijk zinvol was geweest, maar ook toelichting welke reden je had om de analyses te doen zoals jullie hebben gedaan. Wat je vooral niet moet doen is in het luchtledige beginnen te praten en er maar op hopen dat je uiteindelijk wel ergens op uitkomt.
Tip 4: Wat als je de vraag niet uit het betoog kunt halen?
Opponenten houden vaak een betoog om hun vraag mooi mee op te bouwen. De ene keer kun jij de vraag duidelijk uit het zorgvuldig opgebouwde betoog halen, maar in een lang en minder helder betoog kun je soms het spoor bijster raken. Je zou dan kunnen aangeven dat je er vanuit gaat dat het gemaakte punt gaat over een bepaald punt in je proefschrift. Vervolgens vertel jij dan wat daarover belangrijk is om te delen. Bijvoorbeeld: ‘Als ik het goed begrijp, geeft u aan dat de door ons gebruikte statistiek mogelijk heeft geleid tot uitkomst x in mijn proefschrift. Wat ik hierover kan zeggen is…’ Je kunt natuurlijk ook simpelweg vragen om een verduidelijking: ‘Kunt u voor mij uw exacte vraag nog even herhalen?’
Tip 5: Besef dat jij er staat als wetenschapper
Het kan heel verleidelijk zijn om allerlei ervaringen van jezelf en anderen of leuke kleine praktijkvoorbeelden te noemen bij je verdediging. Maar in de wetenschap gaat het om cijfers en kennis. Meten is weten! Het is prima om een enkel praktijkvoorbeeld te verwerken in je antwoord, zodat het voor de opponenten en het publiek levendig wordt, maar laat dit niet de boventoon voeren. Het gaat hier immers wel om een academische promotie. Probeer daarom je antwoorden mooi op te bouwen en meerdere papers met elkaar te verbinden. Daarmee laat je zien dat je boven de materie staat. Bijvoorbeeld: ‘Mijn onderzoeken laten allemaal zien dat dit niet werkt voor deze doelgroep, want in studie 1 vonden we [dit] en in studie 3 liet [dat] zien. Bovendien wordt dit door de recente meta-analyse van auteur X nog eens bevestigd.’ Het leggen van deze verbanden kun je tijdens je voorbereiding al doen, zodat je het scherp hebt tijdens je verdediging. Op deze manier laat je echt even zien dat je weet waarover je het hebt!
Anekdotische evidentie
Denk even aan de weervrouw die haar voorspelling baseerde op eigen ervaringen. Zij sprak de legendarische woorden: ‘Hoewel de satellietbeelden laten zien dat er veel bewolking is, denk ik toch dat het morgen een zonnige dag gaat worden.’ Kortom, blijf dichtbij je onderzoeksresultaten en maak het niet mooier dan het is, ook als er niets is uitgekomen.
Reactie plaatsen
Reacties